Nguyên nhân bệnh ORT ở gia cầm và cách đối phòng tránh

Bệnh ORT, còn được biết đến dưới nhiều danh xưng khác như bệnh viêm mũi, viêm khí quản, viêm phổi, và viêm túi khí, hoặc thậm chí là bệnh viêm phổi hóa mủ, là một trong những tình trạng phổ biến ảnh hưởng đến gia cầm, đặc biệt là gà. Mặc dù việc sử dụng các loại thuốc kháng sinh như Tylosin, Cephacilin, Enrocin có thể mang lại một số cải thiện, hiệu quả điều trị thực tế thường không như mong đợi.

Thường gặp nhất trong các mùa xuân, hè và những thời điểm giao mùa, khi điều kiện độ ẩm của không khí tăng cao, bệnh này đặc biệt ảnh hưởng đến gà thịt trong khoảng tuổi từ 3 đến 6 tuần, trong khi đó các giống gà khác thường bị ảnh hưởng từ 6 tuần tuổi trở lên. Mặc dù tỷ lệ gà bị nhiễm bệnh có thể cực kỳ cao, lên tới 50 – 100%, tỷ lệ tử vong và cần phải loại bỏ khỏi đàn lại khá thấp, chỉ rơi vào khoảng 5 – 20%.

Bệnh ORT trên gà là gì?

ORT ở gà được gây ra bởi vi khuẩn Gram âm, dạng que, có tên là Ornithobacterium rhinotracheale, làm tổn thương hệ thống hô hấp và phổi của gà, dẫn đến các triệu chứng rõ ràng như khó thở, tiếng khẹc, ngáp, ho, chảy nước mắt và nước mũi, cùng với tình trạng viêm phổi chứa mủ và các nốt bã đậu dạng ống. Bệnh này có khả năng lan truyền nhanh chóng, nhất là trong những khu vực chăn nuôi gia cầm mật độ cao.

Đặc biệt, bệnh thường bùng phát vào mùa xuân, mùa hè và các thời điểm giao mùa, khi điều kiện độ ẩm của không khí tăng lên, tạo môi trường thuận lợi để cho vi khuẩn phát triển và lan rộng.

>> Xem thêm: Bệnh đường ruột ở gà nguyên nhân và phòng ngừa và điều trị

Nguyên nhân dẫn đến bệnh ORT

Bệnh ORT là một tình trạng sức khỏe nghiêm trọng ảnh hưởng đến gia cầm, bao gồm gà và gà tây, không phân biệt lứa tuổi, nhưng chủ yếu xuất hiện ở gà giò và gà lớn. Gà thịt thường bị nhiễm bệnh trong khoảng từ 3 đến 6 tuần tuổi, trong khi các giống gà khác thường bị ảnh hưởng từ 6 tuần tuổi trở lên.

Vi khuẩn Ornithobacterium rhinotracheale, nguyên nhân gây ra bệnh ORT, thường tìm thấy trong phổi và túi khí của gà bệnh, cũng như trong các chất tiết của đường hô hấp như nước mũi và nước mắt, dịch nhầy khí quản, và nồng độ cao trong cục mủ tại hai phế quản gốc.

Bệnh lan truyền chủ yếu qua tiếp xúc trực tiếp giữa gà bệnh và gà khỏe. Khi gà bệnh hắt hơi, chất tiết từ đường hô hấp chứa vi khuẩn bị phát tán ra không khí, từ đó lây nhiễm cho gà khỏe qua đường hô hấp. Đường lan truyền khác bao gồm gió, dụng cụ chăn nuôi, phương tiện vận chuyển, động vật mang mầm bệnh và cả con người cũng góp phần quan trọng trong việc truyền bá bệnh ORT.

Vi khuẩn chủ yếu xâm nhập vào cơ thể gà qua đường hô hấp, nơi chúng sinh sôi và phát triển trên niêm mạc đường hô hấp, trước khi chuyển đến phổi và hai phế quản gốc, gây ra các bệnh tích đặc trưng cho bệnh ORT.

Triệu chứng của bệnh ORT ở gà

ORT là một bệnh hô hấp cấp tính với thời gian ủ bệnh rất ngắn, chỉ từ 1 đến 3 ngày. Trong giai đoạn đầu, bệnh biểu hiện qua các triệu chứng nhẹ như hen suyễn, thở rít và thỉnh thoảng hắt hơi hoặc mở mỏ. Bệnh phát triển một cách chóng mặt, chỉ sau 1 đến 2 ngày, gà sẽ bắt đầu biểu hiện sự chán ăn, trở nên ủ rũ và gặp khó khăn trong hô hấp.

Ở giai đoạn này, dấu hiệu rõ ràng là gà mở mỏ để thở, thở hổn hển, phát ra tiếng rít và ngáp lấy khí. Tình trạng này xảy ra là bởi sự xuất hiện của cục mủ trong khí quản và hai phế quản gốc, làm hẹp lối đi của không khí và gây khó thở, cuối cùng dẫn đến tử vong.

Tỷ lệ gà mắc bệnh ORT đáng kể, từ 50% đến 100%, với tỷ lệ tử vong dao động từ 5% đến 20%. Hậu quả chính của bệnh là khiến gà trở nên gầy yếu, phát triển chậm, giảm tỷ lệ đồng đều, tăng tỷ lệ loại bỏ và chi phí chăn nuôi.

Bệnh ORT thường xuất hiện cùng với các bệnh khác như Newcastle, E.coli, CRD, làm cho tình trạng bệnh của gà trở nên nghiêm trọng hơn, biểu hiện qua các triệu chứng như khó thở, rướn cổ để thở, ngáp gió, ho, lắc đầu, vẩy mỏ, và khẹc…

>> xem thêm: Nguyên nhân dẫn đến bệnh Marek ở gà và cách chữa trị hiệu quả

Cách điều trị triệu chứng ngáp và bệnh ORT trên gà

Đến thời điểm hiện tại, việc tìm ra thuốc đặc trị và vắc xin phòng bệnh ORT vẫn còn là một thách thức, do vi khuẩn ORT sở hữu sức đề kháng với kháng sinh vô cùng mạnh mẽ. Tuy nhiên, việc tiêm phòng vắc xin đầy đủ cho các bệnh hô hấp khác có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh ORT, và thậm chí nếu gà mắc phải, tình trạng bệnh cũng sẽ không quá nghiêm trọng.

Đối với những trường hợp gà bị ngáp do ORT, người chăn nuôi có thể áp dụng một số biện pháp sau để cải thiện tình hình:

• Bổ sung các loại thuốc giúp làm loãng đờm, vitamin, men tiêu hóa, và nước điện giải cho đàn gà.
• Sử dụng thuốc hạ sốt chứa paracetamol dành cho gà.
• Đưa vào chế độ dinh dưỡng của gà các loại kháng sinh chuyên trị cho đường hô hấp.
• Áp dụng phương pháp tự nhiên bằng cách pha nước tỏi: 100 gram tỏi giã nhuyễn với 10 lít nước, lấy phần nước để gà uống hàng ngày, còn bã tỏi thì trộn vào thức ăn.

Trong trường hợp phát hiện một hoặc vài cá thể trong đàn gà mắc bệnh, việc tiến hành điều trị ngay lập tức cho toàn bộ đàn là rất quan trọng, nhằm ngăn chặn sự lan rộng của bệnh.

Kinh nghiệm phòng bệnh ORT

Để phòng ngừa bệnh ORT hiệu quả, một kế hoạch tiêm phòng vaccine đầy đủ và tuân thủ nghiêm ngặt lịch trình là bước đầu tiên quan trọng. Bên cạnh đó, việc duy trì vệ sinh môi trường sống cho gà, bao gồm chuồng trại và khu vực xung quanh, giữ cho chúng luôn sạch sẽ và thoáng mát là yếu tố không thể bỏ qua trong công cuộc phòng chống bệnh tật.

Ngay khi phát hiện gà có dấu hiệu bệnh, việc cách ly kịp thời là bước cần thiết để ngăn chặn nguy cơ bệnh lan rộng sang các cá thể khác trong đàn. Cuối cùng, hạn chế tối đa việc tiếp xúc giữa gà nuôi với gia cầm hoang dã để tránh sự truyền bá của virus từ bên ngoài vào đàn gà nuôi.

Thực hiện đúng và đủ các biện pháp này sẽ góp phần quan trọng trong việc giữ gìn sức khỏe cho đàn gà, giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh ORT.

Một số lưu ý khi điều trị bệnh ORT

Trong quá trình điều trị bệnh ORT, cần nhận thức rõ rằng hiện chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu loại bỏ hoàn toàn bệnh này, và việc quản lý triệu chứng là phương thức chính. Điều này đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các chỉ dẫn của bác sĩ thú y, đảm bảo rằng mọi can thiệp điều trị đều dựa trên kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm thực tiễn.

Quan trọng không kém, việc theo dõi sát sao sức khỏe của gà là cần thiết, cho phép điều chỉnh kịp thời các biện pháp điều trị nhằm đối phó với bệnh ORT một cách hiệu quả nhất, giảm thiểu ảnh hưởng đến đàn gà.

Kết Bài

Bệnh ORT là một mối đe dọa lớn đối với ngành chăn nuôi gia cầm, nhưng với kiến thức đúng đắn và các biện pháp phòng tránh cùng điều trị kịp thời, người nuôi có thể giảm thiểu rủi ro và bảo vệ đàn gà của mình. Việc tìm hiểu sâu hơn về bệnh ORT sẽ giúp người chăn nuôi có thêm nhiều công cụ để đối phó với bệnh này, từ đó đảm bảo sự phát triển bền vững cho ngành gia cầm.